Hukuk Genel Kurulu 2006/21-606 E., 2006/650 K. TESPİT DAVASI VAKIF SENEDİ
4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 110 ]
"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki "tesbit" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 4.İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 04.11.2004 gün ve 2003/183 E- 2004/962 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine Yargıtay 21.Hukuk Dairesinin 06.12.2005 gün ve 2005/8643-12567 sayılı ilamı ile;
(...Davacı, 01.11.1974-10.02.1993 tarihleri arasında Türk Ticaret Bankasında çalıştığını, çalışma sırasında TTB Emekli Sandığı Vakfı ve TTB Munzam Sosyal Güvenlik Emekli ve Yardım Sandığı Vakfına prim ödediğini 1.11.1995 tarihi itibariyle de TTB Emekli Sandığı Vakfından emekli aylığı almaya hak kazandığını vakıf senedinin 4. maddesi uyarınca emeklilik ve malûllük aylığı alanların munzam sandığın tabi üyeleri olduğunu munzam vakıftan yapılan kesenek iadesinin usulsüzlüğünün tesbiti ile 01.11.1995 tarihinden itibaren munzam vakıftan emekli aylığı bağlanması gerektiğinin tesbitini istemiştir.
Mahkemece Vakıf Yönetmeliğinin 5.maddesi ve kesenek iadesine ilişkin herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmişse de varılan sonuç usul ve yasaya aykırı olmuştur.
Şöyle ki; Davacı 01.11.1974-10.02.1993 tarihleri arasında davalı TTB'de çalışmış ve iş akdi feshedilerek 10.02.1993 tarihi itibariyle bankadan ayrılmıştır. Davacının vakıftaki hizmeti 18 yıl 3 ay 9 gündür. Davacı iş akdi fesih olunduktan sonra munzam vakıf keseneklerini herhangi bir ihtirazı kayıt koymaksızın geri almıştır.
Türk Ticaret Bankası munzam Sosyal Güvenlik Emekli ve Yardım Sandığı Vakıf senedinin 30.maddesi uyarınca hazırlanan Gelir Kaynakları Yönetmeliğinin 9.maddesi "munzam vakıfça emeklilik malûllük ve sürekli iş göremezlik aylık veya gelir bağlanmasına veya toptan emeklilik malûllük tazminatı ödenmesine hak kazanmadan ayrılan üyelerin kesenekleri geri verilir.
Ancak Emekli Sandığı Vakıf Senedinin 74.maddesinin hükümlerinden faydalanmaları halinde munzam vakıfça da aynı şekilde ve esaslar dairesinde faydalandırılır" hükmünü içermektedir. Keseneklerin geri verilmesine ilişkin 74.madde ise bu senet hükümlerine göre iş kazaları ve meslek hastalığı nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri veya malûllük veya emeklilik aylığı bağlanmasının veya toptan ödemesini gerektiren haller haricinde her ne suretle olursa olsun bankadan ayrılanların sandıkta birikmiş kesenekleri %5 faiziyle geri verilir. Şu kadarki 15 yıl veya daha fazla olup ta keseneklerini geri almak istemeyenlerin bankadan ayrıldıkları tarihten itibaren bir yıl içerisinde yazılı müracaat ve muvafakatleri halinde kesenekleri geri verilmez.
Somut olayda davacının 10.02.1993 de bankadan ayrıldığı bu tarih itibari ile 74.madde koşulları da oluşmadığı ve kabul edilen hizmetinin de 15 yılın üstünde olduğu anlaşılmaktadır. Ancak davacının kesenekleri geri almak istemediğine ilişkin bankayla ilişiğinin kesilmesinden itibaren bir yıl içerisinde herhangi bir başvurusu yoktur. Bu sebeple davalı vakıf yönetimince keseneklerin iadesine ilişkin işlemde her hangi bir usulsüzlük söz konusu değildir. Öte yandan munzam vakıf senedinde keseneklerin iadesi yoluyla hizmetlerin ihyası müessesesi de olmadığından davanın reddi yerine kabulü usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
O halde, davalı Kurum'un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN: Davalı vekili
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, davalı Türk Ticaret Bankası Munzam Sosyal Güvenlik Emekli ve Yardım Sandığı Vakfı tarafından yapılan prim iade işleminin geçersiz olduğunun, davacıya Türk Ticaret Bankası Emeklilik Sandığı Vakfından emekli olduğu 01.11.1995 tarihinden itibaren, davalı Vakıftan da munzam sabit iyileştirme yardımı ve emekli aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine karar verilmesi istemine ilişkindir.
Davalı Vakıf, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 128.maddesinde ifade edilen "yardımlaşma sandığı" niteliğinde kurulmuş, uygulamada munzam sandık olarak da adlandırılan tesislerden olup, kuruluş amacına uygun olarak, ilgililere borç verme, konut edindirme ve munzam sosyal güvenlik yardımları sağlamayı amaçlamaktadır.
İş akdinin feshedilmesi üzerine, 506 sayılı Kanunun Geçici 20.maddesi uyarınca kurulmuş TTB.Emeklilik Sandığı Vakfına isteğe bağlı üyelik konumunda prim ödemeye devam eden, aynı Yasanın 128.maddesi kapsamında bulunan TTB.Munzam Sosyal Güvenlik Emekli ve Yardım Sandığı Vakfı tarafından, iş akdinin feshinden önce ödemiş olduğu primleri isteği üzerine iade edilen davacının, TTB.Emeklilik Sandığı Vakfından yaşlılık aylığına hak kazandığı tarih itibariyle Munzam Sandıktan da yaşlılık aylığı bağlanması ve sabit iyileştirme yardımı yapılması isteminin kabulü üzerine, yukarıda metni yazılı bozma kararına karşı yerel mahkemece; munzam emekli aylığından yararlanabilmek için üyenin, Bankanın zorunlu sandığından aylık bağlanmasına hak kazanmış olması koşulunun gerekli ve yeterli bulunduğu, vakıf mevzuatında prim iadesi ile ilgili bir düzenlenmenin bulunmadığı gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.
