"İçtihat Metni"
Taraflar arasındaki “şikâyet” kanun yolundan dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 5.İcra Hukuk Mahkemesince şikayetin reddine dair verilen 25.06.2009 gün ve 2009/2329 E-2009/1787 K. Sayılı kararın incelenmesi şikayetçi/alacaklı banka vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 12.Hukuk Dairesinin 03.05.2010 gün ve 2009/29833-2010/10942 E., K. sayılı ilamı ile;
("...1- Alacaklı vekilinin cezaevi harcına ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesinde:
Cezaevi harcı, 2548 sayılı Cezaevleri ile Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkûmlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanunun 1.maddesi uyarınca alacaklıdan alındığından, 492 Sayılı Harçlar Kanununda düzenlenen istisna ve muafiyetlerin, anılan harç için uygulanma imkanı bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle alacaklının cezaevi harcına ilişkin temyiz itirazları yerinde görülmediğinden REDDİNE,
2- Alacaklı vekilinin tahsil harcına yönelik ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesinde:
06.06.2008 tarihinde yürürlüğe giren 04.06.2008 tarih ve 5766 sayılı Kanunun 11/ç maddesiyle, 492 sayılı Harçlar Kanununun 123/son maddesi yeniden düzenlenmiş ve son fıkrada yer alan “harca tabi tutulmaz” ibaresi, “bu Kanun’da yazılı harçlardan müstesnadır” şeklinde değiştirilmiştir. İstisna ve muafiyet kavramları vergi hukukunda ayrı ayrı düzenlenmiş olup; istisna bir işleme, muafiyet ise şahsa ilişkindir. Maddede açıkça müstesna ifadesi kullanılmış olması karşısında, yapılan bu son değişiklikle, bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların teminatları ile geri ödenmelerine ilişkin işlemler, alacaklı-borçlu ayrımı yapılmaksızın 492 sayılı Harçlar Kanununda yer alan yargı harçlarından da müstesna tutulmuştur. Nitekim maddenin gerekçesinde bu değişiklik “492 sayılı Harçlar Kanununun 123.maddesinde kredilere ilişkin istisna hükmünün yargı harçlarını da kapsamı içine aldığı hususu açıklığa kavuşturularak uygulamadaki tereddütlerin giderilmesi amaçlanmaktadır” şeklinde ifade edilmiştir. Diğer taraftan bu durum Yüksek Danıştay 9.Dairesi’nin bu yöndeki yerleşmiş birçok kararı ile de kabul edilmiş bulunmaktadır (Danıştay 9.Dairesi 20.10.2008 T. 2006/4958 E, 2008/4769 K, 15.10.2008 T. 2007/3486 E, 2008/4610 K., 15.10.2008 T. 2005/3203 E, 2008/4591 K, 15.10.2008 T. 2006/84 E, 2008/4597 K.).
Açıklanan ve yeni oluşan bu durum karşısında, bankalar, yurtdışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların teminatları ile geri ödenmelerine ilişkin olarak icra dairelerinde yapılacak işlemlerin, 492 sayılı Harçlar Kanununda yazılı harçlardan ve aynı Kanun’da yer alması nedeniyle de tahsil harcından müstesna olduğunun kabulü gerekir. Bu nedenle tahsil harcının, alacaklı bankaya ödenen paradan kesilmesi mümkün olmadığı gibi, alacağına mahsuben alacaklı bankaya ihalenin yapılması halinde de satış bedeli üzerinden icra dairesine ödenmesi istenemez.
Somut olayda, şikayetçi banka tarafından, borçluya kullandırılan kredinin geri ödenmesini temin amacıyla icra takibi yapıldığı anlaşıldığından ve dolayısıyla yukarıda anılan yasa hükmü gereğince, ihale bedeli, tahsil harcından müstesna olduğundan, bu yöndeki şikayetin kabulü yerine yazılı gerekçe ile reddine karar verilmesi isabetsizdir....")
gerekçesiyle tahsil harcı yönünden bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN : Şikayetçi/alacaklı banka vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
İstek, icra memurunun işlemini şikâyete ilişkindir.
Şikayetçi/alacaklı banka vekili, borçluya kullandırılan kredinin geri ödenmesini temin amacıyla icra takibi yapıldığını, anılan icra takibi sırasında müvekkili bankanın harçtan muaf olmasına rağmen tahsil harçlarının alındığını, bu nedenle şikayetin kabulü ile tahsil edilen harçların iadesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece; 5035 sayılı Kanunun 31. ve 2430 sayılı Kanunun 3.maddeleri ile 492 sayılı Harçlar Kanununun 123/son maddesinde değişiklikler yapıldığını, ancak yapılan bu değişikliklerin yargısal harçları kapsamadığını, şikayete konu işlemin 492 sayılı Harçlar Kanunun 1 ve 2.maddelerinde öngörülen yargı harcına tabi işlemlerden olması nedeniyle icra müdürlüğünce tahsil harcı alınmasının yasal ve yerinde olduğunu belirterek, şikayetin reddine karar verilmiştir.
Şikayetçi/alacaklı vekilinin temyizi üzerine, karar Özel Dairece; yukarıda başlık bölümünde yazılı gerekçeyle bozulmuş; yerel mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
Hükmü temyize şikayetçi/alacaklı banka vekili getirmektedir.
Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; 492 sayılı Harçlar Kanununun 5766 sayılı Kanunun 11.maddesi değişik 123/son maddesindeki düzenleme karşısında bankalarca kullandırılan kredilerin icra yoluyla geri ödenmelerini sağlamak amacıyla yapılan işlemlerin icra tahsil harcına tabi olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Uyuşmazlığın niteliği gözetilerek, öncelikle “harç” kavramı ile ilgili şu açıklama ve saptamaların yapılmasında yarar bulunmaktadır:
Kamu hizmetlerinin kurulması ve yürütülmesi için gerekli olan mali kaynağın sağlanması amacıyla devletin egemenlik gücüne dayanarak koyduğu mali yükümlerden kaynaklanan alacakları genel olarak kamu alacakları olarak nitelendirilmektedir.
Devletin kamu alacağını oluşturan gelir kaynaklarından birini ise kamu hizmetlerinden yararlananların ödedikleri harçlar oluşturmaktadır.
Harç; bazı kamu hizmetlerinden yararlanan ve hatta kanun hükmü ile yararlanmak zorunda bırakılan özel ve tüzel kişilerin, özel menfaatlerine ilişkin olarak, kamu kuruluşlarının hizmetlerinden yararlanmaları karşılığında, belli bir ölçüde bu hizmetlerin maliyetine katılmaları amacıyla konulan ve z
