MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki “tespit” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Sakarya 1. İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 02.09.2014 gün ve 2014/132 E. 2014/844 K. sayılı kararın temyizen incelenmesinin davalı Kurum vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 05.10.2015 gün ve 2014/26264 E., 2015/17605 K. sayılı kararı ile;
(…Dava, davacıya, 18.09.2012 tarihinde vefat eden sigortalı eşi Sebahattin Kokoz'dan dolayı 506 sayılı yasa kapsamında ölüm aylığı bağlanması istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulü ile, davacının eşinin vefatı dolayısıyla 01/02/2014 tarihinden itibaren ölüm aylığına hak kazandığının tespitine,buna aykırı Kurum işleminin iptaline karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının murisinin 506 sayılı Yasa kapsamında 848 gün zorunlu sigortalı çalışması bulunduğu, 18.09.2012 tarihinde vefat ettiği, davacının murisin ölümünden sonra 60 gün askerlik borçlanması yaptığı ve 22.01.2014 tarihinde Kurum’dan ölüm aylığı talebinde bulunduğu; ancak davalı kurumun 5510 sayılı Yasa'ya göre hiçbir borçlanma olmadan 900 gün prim ödeme şartının gerçekleşmesi veya borçlanma yapılacak ise 1800 gün prim ödeme şartının gerçekleşmesi gerektiği belirtilerek davacının talebini reddettiği anlaşılmıştır.
Hak sahiplerine yönelik ölüm aylığı tahsisinde sosyal güvenlik hukuku ilkelerine göre sigortalının yaşamını yitirdiği tarih itibari ile yürürlükte olan yasal düzenlemenin uygulanması zorunlu bulunmaktadır. Davacılar murisinin ölüm tarihi olan 18.09.2012 tarihinde 5510 sayılı Yasa yürürlüktedir.
5510 sayılı Yasa'nın "Ölüm sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları" başlıklı 32/2-a maddesinde, ölüm aylığının en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş durumda iken ölen sigortalının hak sahiplerine, yazılı istekte bulunmaları halinde bağlanacağı bildirilmiştir.
Somut olayda, davacının murisinin her türlü borçlanma süreleri hariç 900 gün prim ödeme şartının gerçekleşmemiş olmasına ve Kurum işleminin mevzuata uygun olmasına rağmen mahkemece verilen kabul kararı usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum'un bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır…)
gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir.


HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, davacının ölüm aylığı almaya hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
Davacı eşi Sebahattin Kokoz’un 2012 yılında vefat ettiğini, eşinin vefat etmeden önce 848 gün civarında sigortalı olarak prim ödemesinin bulunduğunu, eşinin askerlik borçlanması ile birlikte toplam 900 gün sigortalı süresinin olduğunu, bu haliyle 900 gün prim gün sayısı bulunduğundan ölüm aylığı bağlanma şartlarının oluştuğunu ileri sürerek tarafına ölüm aylığı bağlanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... Başkanlığı vekili 5510 sayılı Kanunun 32. maddesine göre 4/1-a maddesi kapsamında sigortalı sayılanlar için her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş durumda iken ölen sigortalıların hak sahiplerine yazılı istekte bulunmaları halinde ölüm aylığı bağlanacağının belirtildiğini, Kanun metnindeki “her türlü borçlanma süreleri hariç” ifadesinin 900 günün hesabında borçlanma sürelerinin hesaba katılmayacağı anlamını taşıdığını, yapılmış olan askerlik borçlanmasının 900 günün hesabında değerlendirilemeyeceğini, bu nedenle davacıya ölüm aylığı bağlanmasının kanunen mümkün olmadığını belirterek davanın reddinin gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece 5510 sayılı Kanunun 32. maddesinde yer alan her türlü borçlanma süreleri ibaresinin sadece 5 yıllık sigortalılık süresine katılamayacağı, bunun dışındaki 900 günlük malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primine katılabileceği, davacının eşinin sigortalılık süresinin 5 yılın üzerinde olduğu, Yargıtay içtihadında belirtildiği gibi 900 gün prim ödeme koşulunun borçlanma yoluyla gerçekleştirilmesinin mümkün bulunduğu, bu haliyle borçlanma bedelinin ödendiği tarihi takip eden ay başından başlamak üzere ölüm aylığı bağlanması gerektiği belirtilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davalı ... Başkanlığı vekilinin temyizi üzerine karar Özel Dairece başlık bölümünde açıklanan gerekçelerle bozulmuştur.
Yerel mahkemece borçlanma yoluyla asıl olarak, prim ödemeden yoksunluğa yol açan durumlardan doğan eşitsizliğin giderilmesinin amaçlandığı, "her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup