MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi


Taraflar arasındaki “alacak” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Bakırköy 2. Asliye Ticaret Mahkemesince davanın reddine dair verilen 20.10.2011 tarihli ve 2009/1128 E., 2011/523 K. sayılı karar davacı vekili tarafından temyizi üzerine Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 17.06.2013 tarihli ve 2013/7093 E., 2013/16487 K. sayılı kararı ile;
“...Davacı, davalı ile aralarında 08/10/2008 tarihli "Emlak Görme Belgesi" başlıklı tellallık sözleşmesinin imzalandığını, anılan sözleşmede belirtilen taşınmazı daha sonra davalının kendisini devre dışı bırakarak satın aldığını, aralarındaki sözleşmede tellalın faaliyeti ile satın almanın gerçekleşmesi halinde %2+KDV, saf dışı bırakılarak sözleşmenin gerçekleşmesi halinde de %6+KDV alacağına hak kazanacağı hüküm altına alındığını belirterek 13.452 TL tellallık ücretini dava tarihinden itibaren işleyecek reeskont faiz oranı ile birlikte tahsilini talep etmiştir.
Davalı, 08/10/2008 tarihli sözleşmenin imzalandığını; satılmak istenilen yerin davacı tarafından gösterildiği ve bu dairenin satışı için yetkili olduklarının belirtildiğini; ancak bu yerin satın alınmasının istenilmesi üzerine davacı tarafın satıcı ile alıcıyı bir araya getiremediğini, taşınmaz malikinin davacı şirket ile bir sözleşmesinin olmadığını, kendi imkanları ile satıcı ile irtibata geçtiğini, davacının üzerine düşen borçları yerine getirmediğini, istenilen %6'lık komisyon oranının cezai şart niteliğinde olduğunu belirterek davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı, 7.8.2008 tarihli emlak sözleşmesine istinaden taşınmazın gösterildiğini ve kendisinin saf dışı bırakılarak taşınmazın satın alınması sebebi ile sözleşmede kararlaştırılan ücretin ödenmesini talep etmiş, davalı ise sözleşmeyi kabul etmiş; ancak malik ile davacı arasında herhangi bir sözleşme olmadığını, malikin davacıya yetki vermediğini, kendisinin malik ile irtibata geçerek taşınmazı aldığını belirterek davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, satın alınan payın emlak işi ile uğraşan Hasan Solgun vekaleti aracılığı ile davalıya devredildiği, bu devir işleminden dolayı davalı tarafça bu şahsa komisyon ücreti ödendiği, davacının alım satım nedeniyle herhangi bir etki ve katkısının olmadığı, bir araya getirmesinin söz konusu olmadığı, yer göstermenin tek başına tellallık ücretine hak kazandırmayacağı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir. Taraflar arasında 7.8.2008 tarihli sözleşme altındaki imzaya davalının bir itirazı bulunmamaktadır. Bu nedenle sözleşme tarafları bağlar, sözleşmede dava dışı malikin imzasının bulunmamasının sonuca bir etkisi bulunmamaktadır. Davalı her ne kadar savunmasında dava dışı taşınmaz sahibinin muvafakatinin bulunmaması nedeni ile davaya konu taşınmazı daha sonradan başka bir emlakçı aracılığı ile satın aldığını savunmuş ise de davacı ile yapılan sözleşmeyi feshettikten sonra başka bir emlakçı ile yeni bir sözleşme imzaladığını ve bu emlakçı aracılığı ile sonradan aynı yeri satın aldığını ispat edemediğinden davaya konu edilen sözleşmenin sonuçlarına katlanmak zorundadır. Hal böyle olunca sözleşme içeriğinin değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde davanın red edilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir ...”
gerekçesi ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir.


HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki belgeler okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava taşınmaz tellallığı sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
Davacı vekili tellal olan müvekkili ile davalı arasında 07.08.2008 tarihli sözleşmenin imzalandığını, bu sözleşme gereğince davalıya gösterilen taşınmazın daha sonra müvekkilini saf dışı bırakarak satın aldığını, taraflar arasındaki sözleşmede tellalın, verdiği hizmet ile alıcı müşteri tarafından satın almanın gerçekleşmesi hâlinde %2+KDV, aracı saf dışı bırakılarak sözleşmenin gerçekleşmesi hâlinde ise %6+KDV ödeneceğinin düzenlendiğini, sözleşme hükümleri gereğince davalının 13.452TL (KDV dâhil) tellallık ücreti borcunun bulunduğunu ileri sürerek bu bedelin davalıdan faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili davacının ücrete hak kazanmadığını, zira sözleşme imzalanıp taşınmaz gösterilmekle birlikte mal sahibi ile müvekkilinin davacı aracılığı ile bir araya getirilemediğini, davacının taşınmazın sahibi ile aralarında taşınmazı göstermeye ilişkin yetki verir sözleşmenin bulunmadığını, davacının üzerine düşen borçları yerine getirmediğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece davalı tarafından satın alınan taşınmazın emlak işi ile uğraşan bir başka kişi aracılığı ile davalıya devredildiği ve bu devir işleminden dolayı davalı tarafça bu şahsa komisyon ücreti ödendiği, davacının satıcı ile davalı arasında alım satım nedeniyle herhangi bir etki ve katkısının olmadığı, tarafları bir araya getirmediği, yer göstermenin tek başına tellallık ücretine hak kazandırıcı bir sonuç doğurmayacağı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı tarafın temyiz itirazları üzerine hüküm Özel Dairece yukarıda karar başlığında yazılı gerekçelerle bozulmuştur.
Bozma kararına karşı yerel mahkeme ilk kararındaki gerekçelerini tekrar etmek suretiyle direnme kararı vermiştir.
Direnme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık, somut olay bakımından davacı tellalın ücrete hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümünde öncelikle kısaca tellallık sözleşmelerine değinilmesi yerinde olacaktır.
Bu doğrultuda, yürürlük tarihi itibariyle uygulanması gereken 818 sayılı Borçlar Kanun