MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki “şikâyet” talebinden dolayı yapılan inceleme sonunda Cide İcra (Hukuk) Mahkemesince Cide İcra Dairesinin 2011/346 talimat sayılı dosyası tahtında 19.12.2011 tarihli haciz tutanağında belirtilen 1 adet Warstsıla Engine marka 6226 marka TYPE 6L26A2 nolu ana makina, 1 adet Warstsıla Norway marka TYPE SCV75 seri numaralı makinanın, NB 08 adlı gemiye ait mütemmim cüz olduklarından bu mahcuzlar yönünden şikâyetin kabul edilerek 19.12.2011 tarihinde konulan hacizlerin kaldırılmasına, diğer hacizli mallara yönelik yapılan şikâyetin reddine dair verilen 22.03.2013 tarihli ve 2012/44 E., 2013/30 K. sayılı karar, şikâyetçi vekili tarafından temyiz edilmekle Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 05.12.2013 tarihli ve 2013/30776 E., 2013/38624 K. sayılı kararı ile;
"...Şikayetçi, haczedilen menkullerin gemi yapı ipoteği kapsamında olduğunu ileri sürerek, haczin kaldırılmasını istemiş, mahkemece, benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda şikayetin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
6762 Sayılı TTK'nun 943. maddesinde; "Gemi ipoteği inşa halindeki gemiye, inşaatın her safhasında şamildir. Gemi ipoteği bundan başka 900. maddede yazılı şeylerle, yapı malikinin mülkiyetine girmemiş olan kısımları müstesna, tersanede bulunup inşaatta kullanılacak olan ve bu bakımdan işaretlenmiş bulunan kısımlara da şamildir. 900. maddenin ikinci fıkrası hükmü bu halde de tatbik olunur. Gemi ipoteği, sigorta tazminatına ancak malikin yapıyı ayrıca sigorta ettirmiş olması halinde şâmildir" düzenlemesi yer almaktadır (6102 Sayılı TTK' nun 1056. maddesi).
Yapı halinde bulunan gemi ipoteğinin kapsamına (yapı malikinin mülkiyetine girmemiş olan kısımlar müstesna); gemi, geminin mütemmim cüzü, teferruatı, navlun, kiralar, yapının ayrıca sigorta etttirilmesi halinde sigorta tazminatı, zaruret halinde satılan geminin bedeli ve tersanede bulunup inşaatta kullanılacak olan ve bu bakımdan işaretlenmiş bulunan kısımlar girer. TTK'nun 900/3. maddesine göre ise mütemmim cüz'ler iki halde ipoteğe konu olmaktan çıkar; l-)Normal işletmenin icabından olarak daimi surette gemiden ayrılır veya uzaklaşırsa, 2-)Gemiye alacaklı lehine el konmazdan önce temlik edilerek gemiden uzaklaştırılırsa (Turgut Kalpsüz, Gemi Rehni, 4. b., S.89 vd. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2001), (Gönen Eriş, Türk Ticaret Kanunu Şerhi Deniz Ticareti ve Sigorta, 3. cilt, S.203. Ankara; Seçkin Yayınları. 1990).
İİK'nun 83/c. maddesinde ise; "Taşınmaz rehni ipotek akit tablosunda sayılı bulunan eklenti, taşınmazdan ayrı olarak haczedilemez. Türk Medeni Kanunu'nun 862. maddesi hükmü saklıdır" hükmüne yer verilmiştir. Kural olarak taşınmaz telef, tahrip veya tağyir edilmeden ondan ayrılması mümkün olan eklenti, ana taşınmazdan ayrı haczedilip satılabilir. Ana taşınmazın ipotekli olması hali için düzenlenmiş yukarıdaki yasa maddesine göre; ipotekli taşınmazın ipotek akit tablosunda sayılı ve eklenti niteliğindeki menkuller, taşınmazdan ayrı haczedilemeyeceği gibi, ikinci fıkra gereğince 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 862. maddesi hükmünün saklı tutulmuş olması nedeniyle bu maddeye göre rehin, taşınmazı, bütünleyici parçaları ve eklentileri ile birlikte yükümlü kıldığından, akit tablosunda yazılı olmasa bile ipotekli taşınmazın eklentisi niteliğindeki mahcuzlar da taşınmazdan ayrı haczedilip satılamaz. Taşınmazın ipotekli olduğu her iki durumda da (ipotek akit tablosunda yazılı olsa da olmasa da), mahcuzların Medeni Kanun hükümlerine göre eklenti niteliğinde olup olmadığı bilirkişi aracılığı ile belirlenmeli, taşınmaz ipotekli, mahcuz menkuller de bunun eklentisi niteliğinde ise, haczedilmezlik şikayeti kabul edilmelidir.
Somut olayda; 18/02/2013 tarihli bilirkişi raporu, şikayete konu menkul mallar incelenmeden, üzerindeki bilgiler kontrol edilmeden ve yapı ipoteği tesis edilen gemi ve gemiye ait bilgi ve belgelerle gerekli karşılaştırmalar yapılmadan hazırlandığından hükme esas alınamaz.
Mahkemece, konusunda uzman kişilerden oluşacak bir bilirkişi kurulundan mahcuzların, eklenti (teferruat) ya da bütünleyici parça niteliğinde olup olmadığı hususunda Yargıtay denetimine elverişli rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir ..."
gerekçesi ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan inceleme sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir.


HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki belgeler okunduktan sonra gereği görüşüldü:
İstem, şikâyetçi üçüncü kişi tarafından ileri sürülen, haczedilen menkullerin gemi yapı ipoteği kapsamında olduğundan bahisle haciz işleminin iptaline ilişkindir.
Şikâyetçi vekili; alacaklı ... tarafından borçlu Cide Gemi ve Yat San. Tic. A.Ş. aleyhine başlatılan icra takibinde yazılan talimat uyarınca Cide 1. İcra Dairesinin 2011/346 talimat sayılı dosyasında NB 08 gemisinin inşa edildiği tersanede haciz işlemi yapıldığını, geminin mütemmim cüzü olan Wartsıla ana makine, 3 parça mavi renkli Volvo Penta jeneratör ve 1 parça mavi renkli Wartsıla Norway makinenin gemiden ayrı olarak haczinin mümkün olmadığını, müvekkili lehine geminin Zonguldak Liman Başkanlığının İnşa Halindeki Gemilere Mahsus Sicil kaydı üzerine Londra Konsolosluğunun 07.04.2008 tarih ve 861/3558647 yevmiye nolu gemi ipoteği sözleşmesi ile 15.000.000 Euro bedelli 1. derece ipotek tesis edildiğini, bu nedenle müvekkilinin şikâyette hukuki yararının bulunduğunu, 6762 sayılı TTK'nın 943. maddesinde gemi ipoteğinin kapsamının belirlendiğini ileri sürerek Wartsıla ana makine, 3 parça mavi renkli Volvo Penta jeneratör ve 1 parça mavi renkli Wartsıla Norway makine (NB 08 gemisinin ana makinesi, jenaraörleri ve mütemmim cüz sayılan diğer ekipmanlar) üzerinde uygulanan haciz işleminin iptaline ve menkullerin geminin maliki Beşiktaş Gemi İnşa A.Ş.'ne teslimine karar verilmesini talep etmiştir.
Yerel Mahkemece; şikâyetin haczedilmezliğe ilişkin olması nedeniyle süresiz şikâyete tabi olduğu, hacizli malların NB 08 isimli gemiye ait olup olmadığı ya da mütemmim cüzü ya da eklentisi olup olmadığı teknik bir incelemeyi gerektirdiğinden bir hukukçu bilirkişi ile bir gemi inşa ve makine mühendisinin refakate alınarak mahallinde yapılan keşfe istinaden düzenlenen 18.02.2013 tarihli bilirkişi raporunda ana makine ve şanzıman ile ilgili olarak NB 08 isimli geminin bütünleyici parçası olduğu, bu gemi dışında başka bir alanda kullanılma ihtimalinin söz konusu olmadığı, diğer ekipmanların ise gerek jeneratör gruplarının ve gerekse vinç sistemlerinin NB 08 isimli gemiye ait olmayıp standart üretimle temin edilebilen sistemler olduğu, bu bağlamda herhangi bir markanın benzer ekipmanların yerine kullanılabileceği ya da bu ekipmanların benzer başka bir gemiye monte edilebileceği bildirildiğinden ana makine ve şanzıman yönünden NB 08 isimli geminin mütemmim cüzü olduğu gerekçesiyle Cide İcra Dairesinin 2011/346 talimat sayılı dosyası tahtında 19.12.2011 tarihli haciz tutanağında belirtilen 1 adet Wartsıla Engine marka 6226 marka TYPE 6L26A2 nolu ana makine, 1 adet Wartsıla Norway marka TYPE SCV75 seri numaralı makine yönünden şikâyetin kabul edilerek 19.12.2011 tarihinde konulan hacizlerin kaldırılmasına, diğer hacizli mallara yönelik yapılan şikâyetin reddine karar verilmiştir.